Waarom is Nationaal Park Nieuw Land zo ideaal voor trekvogels?

Nationaal Park Nieuw Land is een paradijs voor vogels. Met name trekvogels hebben het hier erg naar hun zin. Ik sprak Hans-Erik Kuypers, boswachter bij Staatsbosbeheer over waarom Nationaal Park Nieuw Land zo interessant is voor trekvogels. 

Waarom is Nationaal Park Nieuw Land zo interessant voor trekvogels?
‘Eigenlijk zijn de voornaamste redenen voedsel en rust. De vogeltrek is seizoensgebonden. Vanaf oktober tot en met ongeveer maart heb je de wintertrek. Dus vogels die vanuit het noorden op weg zijn naar het zuiden en die neerstrijken in dit park om even bij te tanken om later weer te kunnen doorvliegen. Zij zien dan van bovenaf dat het hier een interessant voedselrijk gebied is’. 

En wat voor voedsel is dat dan? 
‘In de winter met name wormen. Het gebied waar we het hier over hebben, is vrij drassig. En wormen die in deze zachte grond zitten, komen dan naar boven en zijn ideaal voedsel voor plevieren. We hebben eigenlijk in de winter te maken met twee groepen trekvogels die hier overwinteren. Dat zijn de steltlopers als goudplevier en kievit die wormen en andere insecten eten en de watervogels zoals eenden en ganzen. Die eten grassen en pakken soms een slakje’.

En in de zomer?
‘In de zomer hebben we te maken met broedvogels en standvogels die hier komen. Ook zij worden getriggerd door het vele voedsel dat hier te vinden is. We hebben het dan met name over insecten. Vanaf maart/april stikt het hier van de muggen en larven. Ideaal voedsel voor broedvogels en standvogels. Maar de broedvogels komen hier natuurlijk ook graag vanwege de rust. Vogels die je hier vaak in de zomer ziet zijn zwaluwen, de tjiftjaf, de blauwborst en de fitis'. 

Ze hebben het met de vogeltrek altijd over de Atlantic Flyway die van noord naar zuid loopt. Maar zijn er ook andere routes?
‘Ja, het komt wel voor dat vogels om voedselredenen van oostelijke naar westelijke richting vliegen of andersom en hier dan neerstrijken. Een voorbeeld daarvan is de grote zilverreiger. Deze is hier vanuit het oosten als trekvogel naartoe gekomen, maar wat je dan ziet is dat ze hier ook blijven. Het klimaat verschilt te weinig met dat van oostelijke landen zoals Hongarije. Ze blijven dan hier omdat de condities optimaal zijn. Dus voedsel, veiligheid en rust’. 

'Een ander vogeltje dat om deze redenen hier blijvend te vinden is, is het Baardmannetje. Deze is het hele jaar door te vinden in de rietkragen van het Nationaal Park Nieuw Land. In de winter eet hij rietzaden en in de zomer vooral insecten. Hiervoor past hij zijn stofwisselingssysteem aan aan het seizoen. Dat is best uniek'.

Wat is er zo bijzonder aan Nationaal Park Nieuw Land als trekvogelgebied? 
‘De aantallen. Het is niet expliciet zo dat er hele bijzondere soorten gesignaleerd worden, maar de enorme aantallen trekvogels die hier neerstrijken is bijzonder. Afgelopen november bijvoorbeeld zijn er wel zo’n 40.000 trekvogels in het grazige deel van de Oostvaardersplassen gesignaleerd. Dat is echt heel veel. Wat ook bijzonder is, is dat soorten zoals de wintertaling en de smient hier volop worden gespot in de winter, maar dat je ze in de zomer nauwelijks ziet in Nederland. Ze staan dan zelfs op de rode lijst’. 

‘En wat ook wel bijzonder is, is de verborgen trek in dit gebied. Deze verborgen trek zijn vogels zoals het roodborstje of winterkoninkje die tijdelijk in Nationaal Park Nieuw Land neerstrijken, maar die je in Nederland ook het hele jaar door ziet. Onder andere in je eigen achtertuin. Hun reden om hier tijdelijk te verblijven is ook voedsel en veiligheid natuurlijk. Want roodborstjes in de tuin hebben het in principe goed, er is genoeg voedsel te vinden, maar ze willen ook nog wel eens tegen een buurtkat aanlopen. Dan zitten ze in de Lepelaarplassen toch wat veiliger. 

En wat zijn nu de echte bijzondere soorten die hier gesignaleerd zijn?
‘Echt bijzondere vogels die zijn waargenomen zijn bijvoorbeeld de flamingo’s die je hier soms in de zomer ziet. Heel vreemd om die roze stipjes zo in het groene landschap te zien. Of de koereiger, die de afgelopen week is gespot. Deze is ook heel bijzonder. En nee, deze is niet zwart-wit gevlekt. Het is een zilvergrijze kleine reiger die je vaak in de buurt van runderen ziet. Vandaar de naam’. 

Dus wat maakt Nationaal Park Nieuw Land zo’n ideale plek voor trekvogels?
'Bij kleine kinderen hebben we het altijd over de drie r’s: rust, reinheid en regelmaat. ‘Over het algemeen kunnen we wel zeggen dat Nationaal Park Nieuw Land voor trekvogels zo interessant is ook om drie redenen: voedsel , veiligheid en rust. Kortom, het ideale motel en wegrestaurant voor reizende vogels'.

Meer informatie over trekvogels in Nationaal Park Nieuw Land?
nationaalparknieuwland.nl/nl/oostvaardersplassen
nationaalparknieuwland.nl/nl/lepelaarplassen