Luwtegebied Oostvaardersoevers
Het luwtegebied Oostvaardersoevers – een speciaal stukje onderwaterwereld
Het luwtegebied Oostvaardersoevers wordt een speciaal stukje in het Markermeer, waar stroming en wind maar beperkt invloed op hebben. In dit rustige gebied kan een rijke onderwaterwereld ontstaan, met een hoge diversiteit aan leven, met vele soorten vissen, waterplanten en kleinere organismen, als plankton en mosseltjes.
Het luwtegebied draagt bij - aan een gezond meersysteem
De indrukwekkende Oostvaardersdijk tussen Lelystad en Almere oogt vanaf de weg open en transparant. Maar onder water is de scheiding tussen het weidse Markermeer en de lager gelegen Oostvaardersplassen en Lepelaarplassen stevig en hard. De unieke natuurgebieden, die elkaar zoveel te bieden hebben, weten elkaar nu nog onvoldoende te vinden. Daar komt dankzij Oostvaardersoevers verandering in. Oostvaardersoevers is een PAGW-project. PAGW staat voor de Programmatische Aanpak Grote Wateren. Het programma is opgezet om de ecosystemen in de grote wateren te versterken. Het is een programma van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN).
Veranderingen onder en boven water
Het luwtegebied komt ongeveer te liggen in het Markermeer tussen gemaal De Blocq van Kuffeler en het Jac. P. Thijssepad. Door de aanleg van een dam parallel aan de Oostvaardersdijk ontstaat een luwe zone. Deze zone zal worden verondiept opdat hier water en oeverplanten tot ontwikkeling kunnen komen. Een vergelijkbaar, maar kleiner, luwtegebied ligt een paar kilometer verderop richting Lelystad. Dat gebiedje is in 2006 aangelegd. Een belangrijk verschil, naast de grootte, is dat in het nieuw te ontwikkelen luwtegebied water uit de Flevopolder zal worden ingelaten. Dit water is rijk aan voedingsstoffen als fosfaat en organische stof. Algen en kleine dierlijke organismen (zoals watervlooien) profiteren van het voedselrijke water en vormen vervolgens weer een voedingsbron voor vissen en vogel. Op deze manier wordt het voedselweb van het Markermeer versterkt. Onder water zal er dus veel veranderen, met de verwachting dat niet alleen het onderwaterleven zal toenemen. Ook boven water zullen veranderingen zichtbaar zijn. De luwtedam zal boven het water uitsteken en in de luwte zelf zal moerasvegetatie zichtbaar zijn en diverse watervogels die op het voedselrijke gebied afkomen.
Balans tussen instroom en doorstroming water
Om het luwtegebied goed te laten functioneren, is het belangrijk om de juiste balans te vinden tussen de hoeveelheid voedingsrijk water dat het gebied instroomt en hoe snel dit weer het gebied verlaat. Er moet voldoende tijd zijn dat algen en andere organismen de voedingstoffen kunnen opnemen. We verwachten dat enkele weken optimaal is, maar dat zal de praktijk zal moeten uitwijzen. Daar dit niet helemaal te voorspellen is, is het belangrijk dat we een ontwerp maken waarmee we zowel de instroom als de doorstroming in de praktijk kunnen bijsturen.
Uitdagingen: - meetbaar en betaalbaar
Er zijn verschillende uitdagingen. Twee ontwerp-opgaven springen eruit. Eerder is al benoemd het komen tot een ontwerp voor een optimaal functionerend luwtegebied. Hierbij zullen we de ervaringen benutten die zijn opgedaan bij andere projecten als Markerwadden. Ook zijn we voornemend om in 2026 metingen uit te voeren in het Oostvaardersdiep. Dit gaat ons inzicht bieden hoe het voedselrijke water uit de Hoge en Lage vaart wordt opgenomen het voedselweb het Markermeer. De andere uitdaging, zeker niet minder belangrijk, is te komen tot betaalbaar ontwerp. Het bouwen van een luwtedam in 4 meter diep water is een complexe en kostbare taak, en het verondiepen van het gebied brengt eveneens hoge kosten met zich mee. Het ontwerp zal daarom niet alleen op het ecologisch functioneren maar ook op de kosten moeten worden geoptimaliseerd.
-
Een PAGW-project
-
Wat gaan we doen
-
Samenwerking
-
Planning
-
Participatie