Jan en Camilla, verbonden aan het Lowland Ecology Network, onderzoeken niet één, maar meerdere gebieden binnen het Nationaal Park. Om specifieke informatie te kunnen verkrijgen, kozen ze drie ‘indicator’-vogelsoorten: de visdief, de lepelaar en de kluut. Jan: ‘De visdief geeft ons inzicht in zowel de broedgebieden als het open water, zoals het IJsselmeer. Zij vangen visjes op het open water en door te onderzoeken waar ze dit doen, kunnen we beoordelen hoe productief dit ecosysteem is en of er voldoende vis aanwezig is. De kluut geeft ons informatie over Marker Wadden als broed- en voedselgebied. Deze vogels, inclusief hun kuikens, zoeken naar klein dierlijk voedsel in de slikvlaktes en geven ons inzicht in de kwaliteit van het gebied. De lepelaars pendelen tussen verschillende gebieden, waarbij ze broeden op één plek en vervolgens andere gebieden gebruiken om vis te vangen in ondiep water. Deze drie soorten samen geven ons een goed overzicht van het gebruik van de verschillende gebieden en landschapstypen in Nationaal Park Nieuw Land.’

Nationale parken zijn essentieel

De vogelonderzoekers werken samen met het Nederlands Instituut voor Ecologie, Wageningen Marine Research en Deltares, die gegevens over het voedselaanbod en de omgeving verzamelen. Jan: ‘We deden al interessante ontdekkingen door te kijken naar de verbondenheid tussen verschillende gebieden. Jan: ‘We merken dat de kluut, een vogel die lokaal voedsel zoekt, toch van Marker Wadden naar Oostvaardersplassen vliegt om eten te vinden. Dit is opmerkelijk omdat het ons laat zien dat de vogels deze gebieden op verschillende manieren benutten. Soms gebruiken ze Marker Wadden als voedselgebied, terwijl ze andere keren juist meer naar de Oostvaardersplassen gaan. Soms zien we zelfs grote verschillen binnen één jaar, waarbij de vogels hun gedrag aanpassen aan de omstandigheden.

Camilla voegt toe: ‘Het is fascinerend om te zien hoe de vogels verschillende gebieden benutten. De ene lepelaar zit altijd in hetzelfde plasje te vissen. De andere blijft maar naar verschillende plekken gaan. Maar welke het “beter” doet dat is natuurlijk de vraag. Het wijst erop dat de variatie essentieel is voor hun overleving. Het is niet zozeer dat één gebied altijd het beste is, maar dat het netwerk van gebieden de vogels de flexibiliteit geeft om zich aan te passen aan veranderingen. Nationaal Park Nieuw Land is bijzonder vanwege de grote zoetwaterecosystemen, terwijl veel andere broedgebieden vaak omgeven zijn door zout of brak water. Bovendien is het opvallend dat vogels tijdens hun trek naar Afrika vooral in nationale parken stoppen, wat aangeeft dat in deze gebieden cruciale rust- en voedselplekken resteren. Dit benadrukt het belang van nationale parken, niet alleen lokaal, maar ook op internationaal niveau. Kortom, onze ontdekkingen laten zien dat het netwerk van verschillende gebieden en habitats essentieel is voor de vogels.’